Röportaj : Rizeliler Dergisi (Mart 2013)

1973 yılında Rize’de doğan ve eğitim hayatına Ondukuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde devam eden Dr. Şuayip Birinci 2012 Kasım ayından itibaren Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul Anadolu Kuzey Bölgesi Genel Sekreteri olarak görevini sürdürmekte. Genç yaşta önemli başarılara imza atan Dr. Şuayip Birinci ile sağlık üzerine yaptığımız röportajımız ;

Şuayip Bey, Türk hekimleri her gün yeni başarılara imza atıyorlar. Sağlığına kavuşmak isteyen turistler de ülkemizi tercih ediyorlar. Bu da bizim sağlık konusunda ilerlediğimizi gösterir. Peki, Türkiye, dünyadaki sağlık uygulamalarını ve gelişmelerini ne kadar yakından takip ediyor?

Ülkemizin sağlık sistemi, Sağlıkta Dönüşüm Politikası ile sağlık hizmeti sunumunda dünyada ilgi uyandıran başarılar elde etti. Sağlıkta geldiğimiz seviye hastalarımızın tedavi için ülke dışına çıkmasının önüne geçtiği gibi ülkemize sağlık turizminin yolunu açtı. Bakanlığımızın kamuda ve özel sektörde etkin bir şekilde uyguladığı Hizmet Kalite Standartları sistemin hem etkinliği hem de kalitesini artırmaya devam ediyor. Ülkemizde sağlık iş gücünü ortaya koyan tüm unsurlar dünyada sağlıkta yaşanan yenilikleri çok yakından takip ettiği gibi bizzat kendisinin gelişiminin kaynağı olduğunu da gözlemleyebiliyoruz.

Fert başı doktor – yatak ve hastane oranları Türkiye’de ve dünyada nedir?

Türkiye’deki doktor ve hemşire sayısının yetersiz olduğuna dair Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Sağlığa Erişim Çalışma Grubu’nca hazırlanan ”Türkiye Sağlık Sektörü Raporunda” ve Türkiye, sağlık harcamalarına ayırdığı bütçe ödeneği açısından, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) raporundan da anlaşılacağı üzere, hasta başına düşen doktor sayısı ABD’de 2,4, Rusya’da 4,3 iken bu oran Türkiye için 1,6’dır.  Ayrıca İsviçre’de % 2.2, Norveç % 2.1, Avusturya % 1.5, İspanya % 1.3 ve İtalya’da % 0.6 düzeyinde bulunuyor. Doktor sayısı açısından Türkiye OECD sıralamasında son sırada yer almaktadır.

Türkiye, sağlık harcamalarına ayırdığı bütçe ödeneği açısından, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında İtalya, İspanya, Avusturya ve Norveç’in önünde bulunuyor. Türkiye’nin kamu sağlığına ayırdığı kaynak, Japonya ile aynı düzeyde bulunmasına rağmen bin hastaya 1.6 oranında doktor düşerken, bu konudaki OECD ortalaması 2.9 olarak gösterilmektedir.

AB ortalamasına bakıldığında da ise bin kişiye 8 hemşire düşerken, İsviçre’de bin kişiye düşen hemşire sayısı 16’dır. Türkiye’de ise bu sayı yalnızca 1,6’dır. 2010 yılı itibariyle Avusturya ve Almanya, bin kişiye düşen 8 hastane yatağıyla bu alanda en iyi ülkeler durumundayken, Türkiye hâlâ en az hastane yatağına sahip ülke konumunda olmaya devam etmektedir. AB’deki 27 ülke ortalamasına göre bin kişiye ortalama 5,3 hasta yatağı düşerken, ülkemizde ise bin kişiye 2,5 hasta yatağı düşmektedir.

OECD’ye üye ve AB’ne tam üyeliğe aday olan ülkemizin sağlık göstergeleri ile OECD ülkelerinin sağlık göstergeleri arasında var olan önemli farklılıkların azaltılması, sağlık hizmetlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması için; kişi başına düşen sağlık harcaması ile 1000 kişiye düşen doktor ve hemşire sayılarının artırılması, toplam  harcama içerisindeki ilaç harcama oranının azaltılması, sağlık sektörünün hizmet kalitesinin ve performansının iyileştirmesi gerektiğini düşünüyorum.

Özel hastaneleri denetleyebiliyor musunuz? Ne derece yaptırım uygulayabiliyorsunuz?

Özel Sağlık Kuruluşlarının denetimi Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği standartlar çerçevesinde İl Sağlık Müdürlükleri aracılığıyla denetlenmekte ve uygunsuzluğun niteliğine göre faaliyetine süreli durdurmadan, tamamıyla sonlandırmaya varabilecek ciddi yaptırımlar uygulanabilmektedir.

Türk vatandaşı hekimler belli şartları sağladıktan sonra yabancı ülkelerde hekimlik yapabiliyor ise neden ülkemizde de yabancı hekimler çalışmasın.

Türkiye’de yabancı doktorların çalışması hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?

Türkiye’de her 100 bin kişiye 160 doktor düşüyor. Türkiye’deki hekim arkadaşlarımızın Avrupa’daki hekimlere kıyasla iki misli iş yükü var. Ayrıca vatandaşlarımızın dışında Türkiye’ye bugün çoğunluğu Avrupa’dan olmak üzere yaklaşık 100 bine yakın  insan sadece sağlık hizmeti almak için geliyor. Bu da hekimlerimizin iş yükünü daha da fazla arttırıyor. Sağlıkta Dönüşüm Politikası çerçevesinde ülkemizin hekim sayısı ve yardımcı sağlık personeli istihdam ihtiyacı daha da belirgin hale gelmiştir. Yurt dışından mesleki yetkinliği ve Türkçe dil yeterliliği mevcut olan kişilerin ülkemizde sağlık hizmeti sunmasının sağlık sistemine katkısını  çok olacağını düşünüyorum. Türk vatandaşı hekimler belli şartları sağladıktan sonra yabancı ülkelerde hekimlik yapabiliyor ise neden ülkemizde de yabancı hekimler çalışmasın.

Avrupa’da ve gelişimini tamamlamış medeni ülkelerde Aile Hekimliği uygulaması başarı ile uygulanmakta ve olumlu sonuçlar alınmaktadır.

Aile doktoru uygulamasının sonuçlarından memnun musunuz?

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde “Aile Hekimliği Uygulaması” modeli ülkemizde cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllardan beri hayal edilen bir proje idi. Cumhuriyet döneminde aile tabibi istiyoruz dövizlerinin olduğu resimler yakın tarihimizi anlatan kitaplarda karşımıza çıkmaktadır. Avrupa’da ve gelişimini tamamlamış medeni ülkelerde Aile Hekimliği uygulaması başarı ile uygulanmakta ve olumlu sonuçlar alınmaktadır. Bu uygulamanın en önemli göstergesi ise toplumların ortalama yaşam süresindeki belirgin artışlardır.  Aile Hekimliği uygulaması temelde “koruyucu ve önleyici hekimlik” kavramını esas almakla beraber birinci basamak sağlık hizmetine erişimi kolaylaştırarak ikinci basamak sağlık hizmetine ihtiyacı azaltmaya yönelik kurgulanmıştır. Söz konusu sistem hem halk hem de sağlık personeli nezdinde önemli düzeyde memnuniyet artışına sebep olmuştur. Yeni yapıda ortaya çıkan aksaklıklar çok hızlı bir şekilde düzeltilmekte ve hizmet kapsamı evde bakım hizmetleri gibi farklı uygulamaların da üstlenilmesiyle genişletilmeye devam etmektedir.

112 acil sağlık servisi hakkında yapmak istediğiniz sağlık reformları var mı?

112 Acil Sağlık Hizmetlerinin planlaması İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü, Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü’nün denetimi doğrultusunda, 112 Komuta Kontrol Merkezleri ile mevcut kamu, üniversite ve özel hastanelerimizin koordinasyonu dâhilinde gerçekleştirilmektedir.

Söz konusu uygulamada Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği olarak Sağlık tesislerimize 112 komuta kontrol merkezleri aracığıyla başvuran hastaların kabulünde herhangi bir aksaklığın yaşanmaması ve sağlık tesislerimizin acil sağlık hizmetleri veren ünitelerinin talebi karşılayacak düzeye ulaştırılması noktasında; fiziksel yapı(acil servislerin kapasitesi, yoğun bakım yatak sayıları),personel durumu, hizmet verilen branş sayılarının çeşitlendirilebilmesi konusunda sağlık politikaları doğrultusunda kurumlarımıza biçilmiş rolleri eksiksiz yerine getirmek gibi bir icracı misyona sahibiz.

İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği hakkında bilgi verir misiniz?

Bakanlığımız, merkez ve taşra teşkilat şeması verimlilik esasına göre 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde 2 Kasım 2012’de Kamu Hastane Birlikleri hayata geçirilmiştir.

Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği 4’ü genel 3’ü dal olmak üzere 7 eğitim ve araştırma hastanesi, 1’i dal olmak üzere 4 devlet hastanesi ve 4 Ağız ve Diş Sağlığı Merkezin den oluşan toplam 15 sağlık tesisini bünyesinde barındırmaktadır.

Mevcut sağlık tesislerimizde Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği olarak toplamda 2 milyon 800 bin nüfusa 3899 yatak kapasitesiyle hizmet vermekteyiz.  Sağlık tesislerimizde 7 tanesinde toplamda  264 Erişkin Yoğun Bakım yatağımız, 4 tanesinde sayımız 150 yenidoğan yoğun bakım ünitesi yatağımız ve 1 tanesinde 14 yataklı Pediatrik KVC yoğun bakım yatağımız bulunmaktadır.

Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanemizde yanık merkezimiz, Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji, Sağlık Bakanlığı İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanemizde Çocuk Onkoloji branşlarında hizmet verilmektedir.

Ayrıca  Genel Sekreterliğimiz bünyesindeki Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanemizde Robotik Cerrahi işlemleri yapılmaktadır. Yine birliğimiz bünyesinde Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp Nakli Merkezimiz, Sağlık Bakanlığı İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanemizde de Böbrek Nakli Merkezimiz bulunmaktadır. Bunların dışında farklı branşlarda özellikli sağlık hizmetleri de verilmektedir.

Sağlık yatırımlarımıza baktığımızda ise, Sağlık Bakanlığı İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanemizde  2 yıl önce Türk ve Alman Ortaklığı ile projesi başlayan ve bugün itibariyle projesi sonuçlandırılan sağlık tesisimiz için en kısa sürede ihale süreci tamamlanarak Mayıs veya Haziran ayı içerisinde yapımına başlanacaktır.

Ümraniye Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi de aynı şekilde ülkemizin en modern Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi olarak 450 yatak kapasitesi ile 1,5 yıla kadar tamamlanarak faaliyete geçirilmesi planlanmaktadır. Hastanemiz tamamlanıp, hizmete başladığında Kadın Doğum ve Çocuk alakalı tüm branşlarda hizmet veren bir tesise kavuşmuş olacağız.

Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanemizde 800 yataklı yeni hastane projemiz yer almakta olup, Bakanlığımız ve Anıtlar kurulu tarafından onayı tamamlanmış, projelendirme süreci devam etmektedir.

Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanemiz 300 yataklı planlanan yeni hastane projesi çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca birçok sağlık tesisimizde yap-yık modeli ile güçlendirme ve renovasyon çalışmaları ve yine sağlık tesislerimize bağlı olarak açılması planlanan semt poliklinikleri ve toplum ruh sağlığı merkezleri projeleri yer almaktadır.

Sağlık tesislerimiz içerisinde birçok hizmetin başlatılmasına ilişkin semt poliklinikleri, TRSM (Toplum Ruh Sağlığı Merkezi)  merkezleri açılabilmesine ilişkin projelerimiz yer almaktadır.

Yakın zaman içerisinde de  Birlik Genel Sekreterliğimiz ile aynı kampüste yer alan Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanemizde Acil Servis Ek Ünitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği Ayaktan Hasta Ünitesi, Anaokulu açılmış ve hizmet sunumuna başlamıştır.